GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU

GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU

Türk Edebiyatında ilk tiyatro eseri örnekleri Tanzimat Döneminde verilmiştir.
Geleneksel seyirlik oyunların hemen hemen hepsinin çıkış noktası tiyatrodur. Amaç seyirciyi güldürerek eğitmektir. Oyunların sonunda genellikle anlatılan olaydan alınması gereken ders vurgulardır. Oyunların önceden hazırlanmış metinleri yoktur. Hepsi yüzyıllardan bu yana sürüp gelen sözlü geleneğin ürünüdür. Oyunun konusu bellidir. Oyuncular oyunun akışına uyarak söylenmesi gereken kalıp sözler dışında doğaçlama yaparlar. Bu oyunlar yaratıcısı belli olmadığı için halkın ortak malı sayılırlar. Başlıca güldürü ögeleri ise şunlardır ;
Değişik yörelere özgü şive ve ağız taklidi.
Belli tip yada karakterlerin yansıtılması (çizilmesi) değişik uluslardan kişilerin kimi özelliklerinin gülünçleştirilmesi
Yanlış anlamalar ve söz oyunları
Doğaçlama yapılmış espriler
Abartılı tavırlar
Bütün dünyada olduğu gibi Türklerde de tiyatronun iki kaynak tesirli olmuştur.
Birinci kaynak ,Tarih öncesi devirlerden kalan ritüeller ve dini merasimler 
İkinci kaynak ise,
masal, efsane , destan gibi türler ve günlük hayattan alınan çeşitli olaylardır.
Bunların toplum hayatında çeşitli vesilelerle canlandırılması ilk tiyatro da olmuştur.
Türkiye'de folklorik karakterde bu tür sade tiyatro örnekleri kırsal kesimde hala yaşamaktadır. Bu oyunlar köy seyirlik oyunları veya köy tiyatrosu adıyla folklor araştırmaları kadrosu içinde araştırılmaktadır.
Gene folklor kadrosuna dahil tiyatro niteliği taşıyan Kukla, Karagöz, Meddah ve Orta oyunu adlarıyla anılan dört grup oyun batılılaşma dönemine kadar hayat içinde yer almıştır.
Tuluat tiyatrosundan metinli tiyatroya geçişin başlangıç tarihi XIX. yüzyıldır.
Bu tiyatro türü bir bakıma geleneksel Orta Oyununun devamı ve onun gelişmiş bir biçimi olarak kabul edilmektedir.
Tuluat özelliği taşıyan özel tiyatrolar bu günde bulunmakta büyük ilgi ve sevgi görmektedir.
Türk Seyirlik Oyunları
Türk seyirlik oyunları söze dayanan ve sözsüz oyunlar olarak ikiye ayrılır :
Sözsüz oyunlar ; Söze dayanmayan oyunlardır. Cambaz ,ip üzerinde ve dikili direkler üzerinde canıyla oynayanlar. Gözbağcılar, bunların içinde yumurtabaz, hokkabaz ve sihirbazlar da bulunmaktadır. Dansçılar, köçek ,çengi ,kase baz , curcuna baz mıtrak baz cin askeri. Güç gösterisi , hayvanlarla gösteri yapanlar, fişeklerle gösteri yapanlar. Bir de anlamı tam olarak kestirilemeyen pehlivanı vardır. Bunların da şans oyunları olup seyirlik oyunlar içerisinde yer aldığı sanılmaktadır.
Sözlü oyunlar ; Sözsüz oyunlar kadar çeşitli olmamakla beraber tüm hikaye anlatıcı türleri orta oyunu ve benzeri oyun türlerini Karagöz ve Kukla oyunlarını bünyesinde toplar.